De curator en de rechter-commissaris

Rechter-commissaris

De curator staat onder toezicht van de rechter-commissaris. De taak van de rechter-commissaris is toezicht houden ‘op het beheer en de vereffening van de failliete boedel’. Volgens de wetsgeschiedenis uit 1893 kan de rechter-commissaris de curator ten dienste staan met raadgevingen, opmerkingen, berispingen en in het uiterste geval het voordracht tot ontslag van de curator. Dit laatste wordt gezien als de ultieme vorm van billenkoek voor de curator.

De rechter-commissaris in faillissementen is bij de rechtspraak een vreemde eend in de bijt. De rechter-commissaris staat namelijk niet in een rechtsprekende rol, maar een toezichthoudende en raadgevende rol. De rechter discussieert gewoonlijk niet persoonlijk met betrokkenen over zijn of haar beslissingen. De rechter-commissaris doet dat echter juist wel op verschillende manieren.

De rechter-commissaris moet voor verschillende belangrijke zaken voorafgaande toestemming geven aan de curator. De curator heeft bijvoorbeeld voor het voeren van een gerechtelijke procedure een machtiging van de rechter-commissaris nodig. Ook voor het opzeggen van arbeidsovereenkomsten en huurovereenkomsten moet de curator toestemming vragen. Dat laatste werd in de negentiende eeuw belangrijk genoeg gevonden om expliciet in de wet te worden opgenomen, maar deze beslissingen zijn tegenwoordig niet meer dan een hamerstuk. In Rotterdam wordt zelfs tegenwoordig een standaardmachtiging gegeven bij het uitspreken van het faillissement, want naar de huidige stand van zaken moet de curator juist zo spoedig mogelijk opzeggen. Uitermate  praktisch om daar niet meer om te hoeven vragen.

Zelf zou ik overigens pleiten voor meer standaardmachtigingen voor bagatel zaken. Voor verkoop van goederen moet er bijvoorbeeld steeds toestemming worden gevraagd, ook al gaat het om 100 Euro. De tijd die we kwijt zijn om het verzoek op te stellen en die de rechter-commissaris weer kwijt is om te beoordelen, is al meer tijdsbesteding dan het waard is. Curatoren moeten tegenwoordig voldoen aan de nodige kwaliteitseisen, zodat het logisch lijkt om een ondergrens in te stellen waaronder de curator vrijheid van handelen heeft. De overige rechtbanken in Nederland werken echter niet met standaardmachtigingen zodat Rotterdam wellicht het onderspit zal moeten delven in de komende digitaliseringsslag bij de rechtspraak, waarbij het de bedoeling is om de processen bij alle rechtbanken gelijk te trekken.

Moet ik de rechter-commissaris ergens om verzoeken, dan stuur ik een fax (jawel, ze bestaan nog!) en veelal komt de fax enkele uren later weer terug met een handtekening voor akkoord, uiteraard ook weer via de fax. Gaat het om een complex verzoek, zoals een doorstart of de beslissing om de onderneming even voort te zetten namens de boedel, dan mag de curator ook bellen met de rechter-commissaris om even te overleggen. Daar krijg je ook de nodige tegengas. Als de rechter-commissaris het echt niet eens is met het verzoek, dan heeft de curator ook geen vrijheid van handelen meer om deze toch uit te voeren.

Schuldeisers kunnen invloed uitoefenen op de besluitvorming van de rechter-commissaris doordat zij binnen vijf dagen in beroep kunnen gaan tegen zijn of haar beslissing. Ook kunnen schuldeisers proberen een bevel uit te lokken van de rechter-commissaris om de curator te dwingen tot een bepaald handelen. Het laatste verzoek op grond van artikel 69 Faillissementswet heeft de laatste jaren aan populariteit gewonnen onder bepaalde advocaten, maar meestal heeft het totaal geen basis of nut. Als de schuldeiser bijvoorbeeld de curator wil verbieden om hem te dagvaarden, is dit een persoonlijk belang waarvoor de wet niet is geschreven en zal het verzoek worden afgewezen.
Het is een beetje huilen bij de leraar omdat Jantje niet aardig doet in de speeltuin…

Als de curator de rechter-commissaris volledig informeert en goede argumenten geeft waarom een bepaald handelen nut heeft, is mijn ervaring dat de rechter-commissaris daar in meegaat. Door de jaren heen heb ik op deze wijze met veel plezier met verschillende rechters-commissaris samengewerkt en geleerd dat rechters ook maar mensen zijn. In fraudezaken wordt ook vaak wat nauwer samengewerkt om tot de bodem van de zaak te komen. De rechter-commissaris hoort ‘de boef’ of geeft in extreme gevallen een voordracht tot gijzeling. Overigens heeft de Hoge Raad recent beslist dat de rechter-commissaris niet zelf in hoger beroep mag van de afwijzing van zijn eigen voordracht. Dat past weer niet in de toezichthoudende taak. Gelukkig dat de curator nog wel in hoger beroep kan.

Het ontslag van de curator op voordracht van de rechter-commissaris komt gelukkig zeer weinig voor. De gevallen waarin sprake is van ernstig disfunctioneren lijken ook met verscherping van de kwaliteitseisen voor curatoren en het strengere toezicht van de rechtbanken op de financiën af te nemen.  De roep om het ontslag van de curator wordt echter vanuit bepaalde andere hoeken niet navenant minder. Soms tref je je curator (en je rechter-commissaris) gewoon niet!

 

© 2015 – 2018, MariaB. All rights reserved.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *