Curatoren leiden een vreemd en impopulair bestaan. We varen immers wel bij slechte economische omstandigheden. Dan kan de curator volgens het publiek zijn zakken als aasgier vullen over de ruggen van arme (failliete) ondernemers.
De crisis van de afgelopen jaren heeft inderdaad voor veel werk gezorgd. Curatoren zijn echter over het algemeen advocaten en tegelijkertijd zagen zij de collega’s binnen kantoor op andere specialismen het steeds rustiger hebben. De winstgevendheid van een klassiek advocatenkantoor ging er in de crisis niet op vooruit. Een logische stap om je dan steeds meer op de faillissementen te richten waar wel geld te verdienen valt. Maar daar schuilen de nodige gevaren in. Niemand die garandeert dat je faillissementen blijft krijgen, terwijl de rechtbank wel steeds meer specialisatie en investering van een curator verlangt.
Zo moet een curator in Rotterdam kunnen beschikken over één of meer gespecialiseerde faillissementsmedewerkers om de financiële en simpele juridische zaken af te wikkelen, secretariële ondersteuning om de correspondentie te voeren en een jongere collega advocaat die iets ingewikkeldere vraagstukken kan behandelen. De curator zelf moet vooral in de beginfase actief zijn, bijvoorbeeld bij de doorstart en zich buigen over de moeilijke dingen. Voor de rest is het meer een regierol. Daarnaast wordt niet wenselijk geacht dat je maar met één curator op kantoor zit omdat je geen ruggespraak kunt houden en moet minimaal één van de curatoren lid zijn van de specialisatievereniging voor curatoren, INSOLAD.
Dus wil ik morgen een bord op de deur spijkeren en zelfstandig aan de slag gaan, dan zal ik voor vier a vijf man brood op de plank moeten krijgen en moet het team ook nog aan (dure) opleidingsverplichtingen voldoen.
Advocaten zijn op meerdere gebieden inzetbaar en kunnen (als het goed is) ook andere dingen naast curator zijn als het aantal faillissementen afneemt. In een mum van tijd ben ik weer van curator op hakken omgetoverd tot echtscheidingsadvocaat met parelketting™ en zit ik met ondernemers te praten over hoe er minder alimentatie betaald kan worden. Deze flexibiliteit zit echter niet in de hele organisatie, die je wel in stand moet houden om faillissementen te blijven behandelen.
Sinds 2014 daalt het aantal faillissementen stevig en de media staat er momenteel bol van dat nu het laagste niveau aan faillissementen sinds voor de crisis is bereikt. Dat merk ik ook. Sinds afgelopen juni heb ik geen benoeming meer gehad en weinig curatoren komen uit boven drie a vier faillissementen in Rotterdam dit jaar, voor de meesten minder dan de helft van voorgaande jaren.
Het aantal faillissementen is nog steeds wel hoog ten opzichte van voor de crisis, maar het curatorenbestand is tijdens de crisis gegroeid. Rechtbanken zijn terughoudend geweest in het bijwerken van het curatorenbestand en nu zitten we eigenlijk met zijn allen op elkaars werk te azen. Iedere week worden de uitspraken nauwgezet bijgehouden en met enige jaloezie wordt gekeken naar de collega die ‘weer’ is benoemd, om te zuchten van verlichting als men hoort dat er toch niets in het faillissement zat. Ja, we zijn inderdaad niet aardig, ik ontken het niet.
Sommige rechtbanken pakken de zaak nu radicaal aan. Curatoren worden in sommige arrondissementen grondig gesaneerd. Dat is in Rotterdam niet gebeurd en dat getuigt van loyaliteit naar haar curatoren toe. Het idee is dat het bestand vanzelf weer uitdunt, maar dat gebeurt niet zo heel snel, want tegenover het dalende aantal faillissementen staat geen exact tegenovergestelde opgaande lijn in andere zaken. Net zoals de faillissementen achterlopen op de neergaande economie, loopt ook de juridische dienstverlening achter op de opgaande economie. Pas als bedrijven het echt weer beter krijgen, hebben zij budget voor extern juridisch advies. Overigens scheiden er ook minder mensen in slechte economische tijden. Daarnaast hebben advocaten in toenemende mate last van concurrentie van adviesbureaus en rechtsbijstandverzekeraars die ook juridische diensten aanbieden.
Het duurt dus nog een tijd totdat de dossierkasten zich weer vullen met ander werk en dus houden vooral de parttime curatoren angstvallig vast aan hun mogelijke faillissementsomzet. Omdat de kasten dan ook wel eens nog steeds niet vol raken, denkt men, “ik blijf het er bij doen“. En dat is dan funest voor de specialisatie. Doe je het kunstje niet vaak genoeg, dan raak je vanzelf achter. Het tegenovergestelde is ook waar. Kennis verdwijnt omdat kantoren geen brood zien in het blijven behandelen van faillissementen. Het is echter een probleem waar geen panklare oplossing voor is. Noch rechtbanken, noch curatoren hebben in de hand hoeveel faillissementen er worden uitgesproken. Het te ver inkrimpen van het curatorenbestand betekent ook te weinig mankracht als het aantal faillissementen weer toeneemt.
Het probleem wordt bovendien verergerd wanneer er lege boedels tussen zitten. Dan heb je als kantoor gewerkt terwijl er niets uit komt. Heb je genoeg aanvoer van faillissementen, dan is een lege boedel tussendoor niet zo erg, maar heb je vier faillissementen in een jaar met twee of drie lege boedels, dan kun je daar simpelweg niet van leven.
Een oplossing hiervoor is al vele jaren een punt van discussie. Waarom moeten curatoren immers gratis voor de maatschappij poep scheppen? Kan er niet zoals bij de wettelijke schuldensanering een subsidie in het leven worden geroepen dat in ieder geval een minimum aan inkomen per faillissement garandeert? Het antwoord van het ministerie van financiën is steevast nee, daar is geen budget voor. Ik maak mij geen illusies dat die er ooit zal komen, maar ik weet wel dat een dergelijke subsidieregeling zal leiden tot een betere afhandeling van faillissementen (dan is de kans groter dat lege boedels nog gevuld worden omdat er net iets meer gedaan kan worden aan onderzoek) en meer stabiliteit in het bestaan van de curator.
Vooralsnog kijken we elkaar bij de borrel meewarig aan en vertellen elkaar oorlogsverhalen over de topjaren tijdens de crisis. En we zijn allemaal stik jaloers op de curatoren van V&D en Imtech, die voorlopig op rozen zitten. Nogmaals, we zijn geen aardige mensen, daarom ben ik ook in mijn vrije tijd echtscheidingsadvocaat…
© 2016 – 2018, MariaB. All rights reserved.